Küresel Z Kuşağı Ayaklanması: Fas’tan Nepal’e Dijital Senkronizasyonun Yeni Siyaseti

2025 sonbaharı, dünyanın farklı coğrafyalarında eşzamanlı patlayan gençlik isyanlarıyla tarihe geçti.

Fas, Nepal ve Madagaskar’da gençlerin öncülük ettiği protestolar, dijital ağlarla senkronize küresel bir ayaklanmaya dönüşüyor. Z Kuşağı, lidersiz örgütlenme ve ortak kültürel sembollerle, kırılgan devletlerin çöküşünü hızlandırıyor.

Fas’ın sahil kenti Agadir yakınlarında, bir polis karakoluna baskın düzenleyen protestoculara güvenlik güçleri ateş açtı. Olaylarda en az iki kişi yaşamını yitirdi.

27 Eylül’den bu yana süren protestolar, hükümetin 2030 FIFA Dünya Kupası için stadyum inşa etme kararına tepkiyle başladı. Gençler, sağlık ve eğitim hizmetlerinin ihmal edildiğini savunuyor. Gösterilerde en sık duyulan slogan ise: “Stadyumlar burada, hastaneler nerede?”

Yerelden Küresele Yükselen Öfke

Fas’ın sahil kenti Agadir’de, 2030 FIFA Dünya Kupası için stadyum inşasına öncelik verilmesine karşı yükselen öfke, polis kurşunlarıyla sonuçlandı.

Fas’ta hükümetin, sağlık ve eğitim altyapısına yatırım yerine Dünya Kupası hazırlıklarını öncelemesi, gençlerde derin bir güvensizlik yarattı.

27 Eylül’den bu yana devam eden protestolar, “Stadyumlar burada, ama hastaneler nerede?” sloganıyla özetleniyor. Agadir yakınlarında polisle çatışmada iki kişinin ölmesi, hareketin radikalleşme potansiyelini açığa çıkardı.

Nepal’de sosyal medya yasağı, Başbakan’ın istifasına giden süreci tetikledi.

Madagaskar’da ise temel hizmetlerin çöküşü, gençleri hayatta kalma mücadelesine sürükledi.

Bu gelişmeler, tekil ve yerel protestolar olarak görülemez. Aksine, farklı kıtalarda birbirini besleyen ve dijital ağlarla senkronize hale gelen küresel bir Z Kuşağı ayaklanması söz konusu.

Nepal: Dijital Yasakların Bedeli

Nepal’de hükümetin sosyal medya yasağı, gençler için yalnızca iletişimin değil, siyasi katılımın da kesilmesi anlamına geldi. Protestoların hızla büyümesi ve Başbakan KP Sharma Oli’nin istifası, dijital ağların siyaseti nasıl dönüştürdüğünü gösterdi.

Nepal’deki öfkenin kaynağı, “nepobabies” olarak anılan, siyasi bağlantılarla ayrıcalık kazanan elit ailelere yönelik tepkiydi. Gençler, çalınan fırsatlara karşı kolektif bir çıkış yaptı.

Madagaskar: Hayatta Kalma İsyanı

Madagaskar’daki gösteriler, siyasi yozlaşmadan öte, varoluşsal bir kriz niteliği taşıyor. Kronikleşen su ve elektrik kesintileri, gençlerin sabrını taşırdı. Antananarivo’da bir teleferik istasyonunun ateşe verilmesi, sembolik bir kopuş anıydı. Bağımsızlıktan bu yana derinleşen ekonomik çöküş, “mafya devleti” olarak tanımlanan bir yapıya dönüşmüş durumda. Protestolar, “yaşamak” değil, “hayatta kalmak” için verilen bir savaş halini aldı.

Z Kuşağı İsyanının Üç Temel Dinamiği

1. Dijital Senkronizasyon

Z Kuşağı hareketleri, merkezi liderlikten yoksun. Discord, TikTok ve Signal üzerinden örgütlenen gençler, hiyerarşisiz, hızlı ve dayanıklı bir yapı kuruyor. Nepal’de Discord oturumlarında “geçici başbakan” seçilmesi, bu dijital siyaset kültürünün en dikkat çekici örneği. Lidersiz yapı, devlet baskılarını etkisiz kılıyor; bir liderin tutuklanması, hareketi durdurmuyor.

2. Kültürel Kodların Evrenselliği

Nepal ve Madagaskar’daki protestolarda görülen One Piece’in Hasır Şapkalı Korsanlar bayrağı, sadece bir çizgi roman referansı değil; küresel bir direniş sembolü. Bu sembol, farklı ülkelerdeki gençlerin yerel sorunlarını küresel bağlama yerleştirmesini sağlıyor. Yerel yolsuzluk artık sadece “yerel” değil; baskıcı düzene karşı evrensel bir mücadelenin parçası.

3. Kırılgan Devletlerin Çöküşü

Her ülkede farklı semptomlar olsa da, temel neden aynı: devletin toplumsal sözleşmeyi ihlal etmesi. Fas: Kamu hizmetleri yerine stadyum inşası, Nepal: Elit ayrıcalıkları ve fırsat eşitsizliği, Madagaskar: Temel ihtiyaçların yokluğu.

Bu kırılganlık, gençlerin dijital koordinasyonuyla birleşince, hükümetlerin kırılma noktaları hızla açığa çıkıyor.

Yeni Bir Siyasetin Eşiğinde

Bu isyanlar, ideolojik değil pragmatik talepler etrafında yükseliyor;Su, elektrik, sağlık ve eğitim gibi temel hizmetler, liyakate dayalı iş imkanları, sansürsüz sosyal medya erişimi.

Z Kuşağı, artık soyut ideolojiler yerine işleyen bir devlet talep ediyor. İnternet, onlar için yalnızca örgütlenme aracı değil; aynı zamanda küresel yaşam standartlarının aynası. Aradaki uçurum, dayanılmaz bir öfke kaynağına dönüşüyor.

Küresel Bir İsyanın Dönüm Noktası

Fas, Nepal ve Madagaskar’daki protestolar, küresel Z Kuşağı isyanının farklı yüzleri. Bir Discord oylaması ya da bir teleferik istasyonunun yakılması, yalnızca yerel olaylar değil; küresel bir direniş zincirinin halkaları.

Devletler artık yalnızca kendi gençleriyle değil, aynı dijital semboller ve stratejiler etrafında kenetlenmiş küresel bir gençlik topluluğu ile karşı karşıya. Bu dalga durdurulamaz biçimde büyüyor ve geri dönüşü olmayan bir döneme giriliyor.