Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, partisinin grup toplantısında yerel yönetimlerle ilgili yeni bir düzenleme yapılacağı mesajını verdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Yerel yönetimler ve belediyeler meselesinin, tüm boyutlarıyla konuşulması, tartışılması ve yeni bir düzene kavuşturulması, kaçınılmaz hale gelmiştir. Yeni bir belediye yönetimi statüsüne ihtiyaç vardır” ifadelerini kullandı.
Erdoğan, konuşmasında ‘yeni bir belediye yönetimi statüsü ihtiyacını’ özetle şu şekilde sıraladı;
-Merkezi idare kurumlarıyla belediyeler arasındaki yetki tartışmaları,
-Büyükşehir ve ilçe belediyeleri arasındaki yetki tartışmaları,
-Belediyelerdeki kimi yetkilerin gayrı meşru kazançların vasıtasına dönüşmesi,
-Yolsuzluk, usulsüzlük, israfın artması; yasadışı oluşumlara kaynak aktarılması,
-Belediyelerin mevcut borç yükünü yönetememesi,
-Belediyelerdeki bu sorunlar nedeniyle vatandaşa hizmet gitmemesi,
-Denetim mekanizmalarının etkin işletilememesi,
-Merkeze uzak ilçelere gitmesi gereken hizmetlerin koordine edilememesi,
-Mahalle statüsüne dönüşen köylerde tarım ve hayvancılık faaliyetlerinde sıkıntılar yaşanması.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yerel yönetimlerle ilgili yaptığı bu detaylı değerlendirmeler AKP’nin bu konuda bir yasal düzenleme hazırlığı içinde olduğu yorumlarını beraberinde getirdi.
Alınan bilgiye göre, Erdoğan’ın bahsettiği ihtiyaç ve aksaklıklara karşılık gelecek bir düzenleme, bir süredir Erdoğan ve yakın kurmaylarının gündeminde. Bu konuda yürütülen çalışmada sona gelinmediği için çerçeve netleşmemiş durumda. Ancak belediyelerin imar planlamalarından bütçe kullanımına kadar pek çok alanda değişikliler yapılması, bu alanlardaki yetkilerinin sınırlandırılması gündemde.
Belediye Başkanlarının Yetkileri
5393 Sayılı Belediye Kanunu’nda çeşitli değişikliklerin de gündeme alındığı düzenlemelerin ilki belediye başkanlarının yetkilerine ilişkin. AKP kurmaylarına göre, belediye başkanları neredeyse sınırsız yetkiye sahip ve bu yetkilerin sınırlandırılması, dağıtılması gerekiyor. Belediye başkanının görev ve yetkilerini düzenleyen Belediye Kanunu’nun 38. Maddesinin düzenlenebileceğini aktarıyor.
Belediye Harcamalarına Denetim
Düzenlenmesi gündemde olan belediyelerin bütçeleri ve harcama kalemleri. Düzenlemeyle belediyelerin harcamalarının vatandaşların önceliklerine ve belediyelerin görev ve sorumluluklarını düzenleyen Belediye Kanunu’nun 14. Maddesine göre yapılması hedefleniyor. Buna göre belediye bütçelerinin öncelikle içme suyu, katı atık toplama, ulaşım gibi ihtiyaçlara ayrılması, bu konuda dengeli bir planlama ve kademelendirme yapılması hedefleniyor.
Belediyelerin bütçelerinin nereye, ne kadar, hangi öncelikle harcandığını denetleyecek yeni bir yapının kurulması planlanıyor. Bu yapının belediyenin tüm kaynaklarını ve harcamalarını denetlemesi öngörülüyor.
Valilik’te yeni bir kurul
Kent merkezlerine uzak ilçelerle koordinasyon sağlanamaması ve bu sebeple belediyecilik hizmetlerinin aksamasına dair sorunlar AKP’nin gündeminde. Belediye hizmetinin il özel idaresi ya da valiliklerin koordine ettiği bir yapıyla tek merkezden kontrol edilmesi öngörülürken, çalışmaların ’İl kalkınma kurulu’ olarak nitelendirilebilecek yeni bir kurulun koordinasyonunda yürütülebileceği belirtiliyor. Kentlerin imar planlarına dair çalışmaların da bu kurul tarafından yapılabileceği aktarılıyor.
Dönemsel Nüfus Değişimlerinin Bütçeye Yansıtılması
Yerel yönetimlerle ilgili planlamadaki bir başka başlık da belediye gelirleri. Kurmaylar, belediye gelirlerinin artırılması dengelenmesi gerektiği görüşündeyken belediyelerin mevcut gelirleri giderlerini karşılamıyor ve bu belediye hizmetlerine yansıyor.Çözüm için farklı senaryolar da gündemde.
Biri emlak vergisi, ruhsat geliri gibi öz gelirleri yüksek olan belediyelerin merkezi bütçeden aldıkları payın, öz gelirleri düşük olan belediyelerle paylaşımı. Bu paylaşımın kentlerin dönemsel nüfus artışlarına göre ayarlanması planlanıyor. Geliri düşük olan belediyelere nüfuslarının arttığı yaz dönemlerinde bütçeden daha fazla pay ayrılması yani dönemsel nüfus değişkenliklerinin belediye bütçelerine yansıtılması.
Çöp ve İçme Suyu Gibi Alanlarda Grev Yasağı
Belediyelerle ilgili düzenlemede belediye personelinin grev haklarına ilişkin planlamalar da çöp toplama, içme suyu sağlama gibi alanlarda çalışan personele grev yasağı getirilmesi ya da bu hizmetlerin aksamaması için alternatif planlar yapılması tartışılıyor.
Belediyelerin Yetkilerinin Alınması
Merkezi yönetim ve yerel yönetimler arasındaki yetki karmaşasının kentsel dönüşüm çalışmaları üzerinde olumsuz etkisi olduğu görüşünde olan AKP bu başlıkta düzenlenmeler ön görülürken.
Kentsel dönüşüm alanındaki yetkilerin ilgili bakanlıkta toplanması ya da kentsel dönüşümle ilgili planlamalarda adım atmayan belediyelere yaptırım uygulanması, bu belediyelerden yetkilerinin alınması da masada.
