Politik Araştırmalar Merkezi’nin yayımladığı son rapor, Blair Planı olarak bilinen Gazze Uluslararası Geçiş Otoritesi’nin (GITA) yapısını ve işleyiş modelini detaylandırıyor.
Rapora göre, üç yıllık aşamalı planla Gazze’de uluslararası gözetim altında yeni bir yönetişim, güvenlik ve kalkınma sistemi kurulacak.
Gazze’de Geçici Yönetim Modeli: GITA
Politik Araştırmalar Merkezi’nin yayımladığı rapor, “Blair Planı” olarak bilinen Gazze Uluslararası Geçiş Otoritesi (GITA) modelini kapsamlı biçimde ele aldı.
Çalışmada, GITA’nın uluslararası yönetim yapısından yürütme organlarına, mali denetim mekanizmalarından yatırım otoritelerine kadar tüm kurumsal çerçeve analiz edildi.
Amaç, Gazze’de geçici yönetişim ve güvenlik mekanizmalarının nasıl işleyeceğini, uluslararası aktörlerle koordinasyonun hangi esaslara dayanacağını ve ekonomik yeniden yapılanmanın hangi adımlarla yürütüleceğini açıklamak.
Uluslararası Kurul: BM Onaylı Yönetim
GITA’nın en üst karar organı, Birleşmiş Milletler onayıyla atanacak Uluslararası Kurul olacak. Yedi ila on üyeden oluşacak bu kurulda, bir Filistinli temsilci, bir BM yetkilisi (örneğin Sigrid Kaag) ve Müslüman ülkelerden delegeler yer alacak.
Kurulun görevleri arasında, yasaların onaylanması, üst düzey atamaların yapılması ve BM Güvenlik Konseyi’ne düzenli rapor sunulması bulunuyor.
Başkanlık ve Stratejik Sekretarya: “Gazze’nin yeni siyasi merkezi”
GITA’nın siyasi lideri olan Başkan, uluslararası mutabakatla atanacak ve İsrail, Mısır ve ABD arasındaki güvenlik diplomasisini yürütecek.
Başkan’a bağlı Stratejik Sekretarya, 25 kişilik uzman ekiple karar destek birimi olarak çalışacak. Raporda bu birim, adeta “savaş odası” benzeri bir analiz merkezi olarak tanımlanıyor.
Yürütme ve Denetim Yapısı
Yürütme Sekreterliği, GITA’nın günlük işleyişinden sorumlu olacak ve iki temel birimle çalışacak:
Finansal Yönetim Birimi (FMU)
Filistin Mali Planlama Birimi (PEABU)
Ayrıca, Stratejik Denetim Sütunları adı verilen beş ana denetim mekanizması oluşturulacak. Bunlar arasında İnsani Yardım, Yeniden İnşa, Hukuki-Yasama, Güvenlik ve Filistin Yönetimi ile Koordinasyon başlıkları yer alıyor.
Ekonomik Yapı: GIPEDA ve GFAF
Raporda, Gazze’deki yatırım ve kalkınma sürecinin iki temel kuruma dayanacağı belirtiliyor:
GIPEDA (Gazze Yatırım ve Ekonomik Kalkınma Otoritesi):
Kamu-özel ortaklıklarını teşvik edecek, özel ekonomik bölgeleri yönetecek bağımsız bir ekonomik yapı.
GFAF (Finans ve Hibe Hesap Verebilirlik Tesisi):
Tüm bağış ve hibeleri şeffaf biçimde toplayacak ve Dünya Bankası gibi tarafsız kurumlarca denetlenecek bir mali sistem. Her üç ayda bir “şeffaflık raporu” yayımlayarak hesap verebilirliği güvence altına alacak.
Yerel Yönetim ve Kamu Hizmetleri
GITA denetiminde kurulacak Filistin Yürütme Otoritesi (PEA), sağlık, eğitim, adalet ve altyapı gibi temel kamu hizmetlerini yürütecek.
Yerel düzeyde ise Belediye Yönetimleri, su, temizlik, yol ve ruhsat işlemlerini üstlenecek. Belediye başkanları geçici olarak atanacak, ilerleyen süreçte yerel seçimlerin yapılması planlanacak.
Güvenlik Mimarisi: Uluslararası İstikrar Gücü (ISF)
Gazze’de güvenlik, çok uluslu Uluslararası İstikrar Gücü (ISF) tarafından sağlanacak.
ISF; sınır güvenliği, terörle mücadele ve altyapı korumasından sorumlu olacak.
Yerel polisle koordineli çalışacak ancak kendi komuta zincirine sahip olacak.
Üç kademeli güvenlik koordinasyonu öngörülüyor:
- Operasyonel düzey: ISF’nin Mısır ve İsrail güçleriyle sahada koordinasyonu
- Kurumsal düzey: Güvenlik Komiseri’nin denetimi
- Stratejik düzey: Başkan’ın ABD, İsrail ve Mısır’la yürüttüğü diplomasi
388 Milyon Dolarlık Üç Yıllık Plan
Raporda, GITA’nın toplam maliyetinin 388 milyon dolar olduğu hesaplandı.
Üç aşamalı uygulanacak plan şu şekilde sıralandı:
Birinci yıl: Kurulum
İkinci yıl: Kısmi uygulama
Üçüncü yıl: Tam kapasiteyle işleyiş
Uluslararası Denetimli Bir Gazze Modeli
Politik Araştırmalar Merkezi’nin raporu, Blair Planı’nın Gazze için çok katmanlı ve uluslararası denetimli bir yönetişim modeli önerdiğini vurguluyor.
Plan, yalnızca geçici bir yönetim sistemi değil; aynı zamanda şeffaflık, hesap verebilirlik ve sürdürülebilir kalkınma ilkeleriyle inşa edilmiş yeni bir yapı olarak tanımlanıyor.
Gazze’de istikrarın yeniden tesisi hedeflenirken, uluslararası aktörlerin koordinasyonu bu sürecin temel dayanağı olarak öne çıkıyor.
Kaynak: POLİTEİA
