Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan 2024 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre, Türkiye’nin nüfusu yıl sonunda 85 milyon 664 bin 944 kişi oldu. Bu nüfusun 21 milyon 817 bin 61’ini çocuklar oluşturdu. Çocukların %51,3’ü erkek, %48,7’si kız çocuklardan oluşuyor.
Birleşmiş Milletler tanımına göre çocuk sayılan 0-17 yaş grubundaki bireylerin, toplam nüfusa oranı 1970 yılında %48,5 iken 1990’da %41,8, 2024’te ise %25,5’e düştü.
TÜİK projeksiyonlarına göre bu oranın 2030’da %22,1, 2040’ta %17,9, 2060’ta %16,9, 2080’de %15,2 ve 2100 yılında %14,5 olması bekleniyor. Düşük doğurganlık senaryosunda bu oran 2100’de %9,9’a kadar düşerken, yüksek doğurganlık senaryosunda %18,6 seviyesinde kalacağı öngörülüyor.
Türkiye, Avrupa’yı Geride Bıraktı
Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ile kıyaslandığında, Türkiye %25,5’lik çocuk oranı ile AB ortalaması olan %17,8’in oldukça üzerinde yer aldı. AB içinde çocuk nüfus oranı en yüksek ülkeler %23 ile İrlanda, %20,8 ile Fransa ve %20,6 ile İsveç oldu. En düşük oranlar ise %14,7 ile Malta, %15,1 ile İtalya ve %15,7 ile Portekiz’de görüldü.
Çocuk Nüfus Oranı En Fazla İl Şanlıurfa
İller bazında çocuk nüfus oranı en yüksek il %43,8 ile Şanlıurfa oldu. Bunu %39,8 ile Şırnak, %37,4 ile Ağrı, Mardin ve Muş takip etti. En düşük oranlar ise %16,4 ile Tunceli, %17,3 ile Edirne ve %18 ile Kırklareli illerinde kaydedildi.
2024 yılı itibarıyla Türkiye genelinde toplam hanehalkı sayısı 26 milyon 599 bin 261 oldu. Hanelerin %42,8’inde 0-17 yaş arasında en az bir çocuk bulunduğu belirlendi. Bu oranın en yüksek olduğu il %68,5 ile Şanlıurfa, en düşük olduğu il %28,2 ile Tunceli oldu.
Çocuk yaş grupları incelendiğinde, 2024 yılında çocukların %23,3’ü 0-4 yaş, %29,3’ü 5-9 yaş, %29,6’sı 10-14 yaş ve %17,8’i 15-17 yaş grubunda yer aldı.
Bebeklerin Yarısından Fazlası Erkek
2023 yılında Türkiye’de 958 bin 408 canlı doğum gerçekleşti. Doğan bebeklerin 491 bin 361’i erkek, 467 bin 47’si kız oldu. Bu bebeklerin %96,7’si tekil, %3,1’i ikiz, %0,1’i üçüz ve daha fazla doğumlar şeklindeydi. Hastanede doğum oranı %97,5, 3 doz beşli karma aşı ile aşılama oranı ise %98,8 oldu.
Doğuşta beklenen yaşam süresi Türkiye genelinde 77,3 yıl olarak ölçüldü. Bu süre erkeklerde 74,7 yıl, kadınlarda 80,0 yıl oldu. 15 yaşındaki bir çocuğun kalan yaşam süresi 63,5 yıl; erkeklerde 60,9 yıl, kızlarda 66,1 yıl olarak belirlendi.
Popüler Bebek İsimleri
2024 yılında en çok konulan erkek bebek isimleri Alparslan, Göktuğ ve Yusuf; kız bebek isimleri ise Defne, Asel ve Zeynep oldu. 0-17 yaş grubundaki çocuklar arasında en yaygın isimler erkeklerde Yusuf, Mustafa, Ömer; kızlarda Zeynep, Elif ve Ecrin oldu.
Okullaşmada Artış Var, Kızlar Önde
Okul öncesi beş yaş net okullaşma oranı %84,3 olurken, bu oran erkeklerde %84,5, kızlarda %84 olarak gerçekleşti. İlkokulda net okullaşma oranı %95, ortaokulda %91,5, ortaöğretimde ise %88 oldu. Ortaöğretim okul tamamlama oranı %81,2’ye yükseldi. Kız çocuklarında bu oran %83, erkeklerde %79,4 oldu.
2023/24 eğitim-öğretim döneminde örgün eğitime devam eden öğrenci sayısı 18 milyon 710 bin 265 olurken, bunların %51,3’ü erkek, %48,7’si kız öğrencilerden oluştu. Özel eğitim alan öğrenci sayısı 559 bin 725 oldu. Bu öğrencilerin %63’ü erkek, %37’si kız çocuklardan oluşuyor.
Maddi Durum
2024 yılı verilerine göre 15 yaş altı çocukların %94,5’inin sağlık durumu “çok iyi veya iyi” olarak değerlendirildi. %88,6’sı yeni giysilere sahip, %86,7’si ise günde en az bir kez taze meyve-sebze tüketiyor. Tatil masrafını karşılayabilen hane oranı %51,2, maddi yetersizlik nedeniyle karşılayamayanların oranı %22,2 oldu.
Çocukların Dijital Hayatı Genişliyor
6-15 yaş arası çocuklarda internet kullanım oranı 2024 yılında %91,3 oldu. Erkek çocuklarda bu oran %92,2, kız çocuklarda %90,3 olarak belirlendi. En yaygın çevrimiçi faaliyetler video izleme (%83,9), ders veya ödev yapma (%75), oyun oynama (%72,7) ve sosyal medya kullanımı (%72,6) oldu.
Çocuk Evlilikleri Tarihe Karışıyor
15-17 yaş arası çocukların iş gücüne katılma oranı %24,9; bu oran erkeklerde %35,6, kızlarda %13,7 olarak tespit edildi. 16-17 yaş grubundaki kız çocuklarının resmi evlilik oranı 2002 yılında %7,3 iken 2024’te %1,6’ya geriledi.
258 Bin Çocuk Babasını Kaybetti
2024 yılında babası vefat etmiş çocuk sayısı 258 bin 515, annesi vefat etmiş çocuk sayısı 81 bin 373, hem anne hem babası vefat etmiş çocuk sayısı ise 5 bin 276 olarak kaydedildi. Koruyucu aile yanında bakımı sağlanan çocuk sayısı 10 bin 430, evlat edindirilen çocuk sayısı 589 oldu. Boşanma sonrası velayeti anneye verilen çocuk oranı %74,4, babaya verilen oran %25,6 oldu.
Bebek Ölüm Hızı Geriledi
2023 yılında 1-17 yaş grubundaki çocuk ölümleri en fazla dışsal yaralanma ve zehirlenmeler nedeniyle gerçekleşti. Bu nedenle hayatını kaybeden çocuk sayısı 13 bin 43 olarak açıklandı. Bebek ölüm hızı binde 10,0, beş yaş altı ölüm hızı ise binde 14,5 olarak kaydedildi.
Kaynak; TÜİK İSTATİSTİKLERLE ÇOCUK
